درآمدی تحلیلی بر نقش شبکه‌های سیاستی در سیاستگذاری عمومی

کانون توجه تحلیل گران و پژوهشگران سیاستگذاری عمومی، «شکل گیری یک سیاست» است: اینکه سیاست‏ها از کجا می‏آیند و چه عواملی در اتخاذ آنها مؤثر هستند؟ پاسخ‏های مختلف و متفاوتی به این سؤال ارائه شده است. رویکرد شبکه‏ای از جمله جدیدترین چارچوب‏های پژوهشی معاصر است که نقش ارتباطات میان بازیگران و ذینفعان را در شکل گیری یک سیاست بیشتر از دیگر عوامل می‏داند. رویکرد تحلیلی شبکه‏های سیاستی به پژوهشگران و تحلیل گران حوزه سیاستگذاری عمومی این امکان را می‏دهد تا با شناسایی بازیگران و ذینفعان مختلف که حول یک سیاست دولتی شکل می‏گیرند، خروجی‏های سیاستی را با توجه به قدرت و ارتباطات آنها در شبکه سیاستی مورد ملاحظه قرار دهند. این رویکرد به خوبی نشان می‏دهد که قدرت بیشتر نوع خاصی از بازیگران زمانی که با ماهیت و کارکرد ویژه آنها پیوند می‏خورد، تعیین کننده ویژگی متفاوتی از یک سیاست است. این مقاله قصد دارد تا با مرور ادبیات شبکه‏های سیاستی، به بررسی و تحلیل نقش و کارکرد این شبکه‏ها، ابعاد طیف شبکه‏های سیاستی، مکاتب مختلف شبکه‏های سیاستی، شاخصهای سنجش و تداوم پذیری شبکه‏ها و در نهایت رویکردهای نوین در مطالعات این حوزه بپردازد. مقاله حاضر می‏تواند به مثابه یک دستور کار پژوهشی برای تحلیل گران سیاست‏های دولتی در ایران به کار رود تا با استفاده از فنون تحلیل شبکه‏های سیاستی ـ که در قسمت پایانی پژوهش مورد بحث قرار گرفته است ـ به توسعه این رویکرد در ایران یاری رسانند.